رضا سرائی- تیرماه 1393
برداشتی از كتاب «چرا كشورها شكست می خورند؟» (سرچشمه های قدرت، فقر و غنای كشورها)
مولفان : دارون عجم اوغلو، جیمز ای. رابینسون
مترجمان : پویاجبل عاملی، محمد رضا فرهادی پور
انتشارات دنیای اقتصاد (1392)
این پژوهش توسط دو اقتصاددان برجسته به نام دارون عجم اوغلو از دانشگاه ام آی تی و جیمز رابینسون از دانشگاه هاروارد صورت گرفته و به نام چرا كشورها شكست می خورند به رشته تحریر درآمده است.
نویسندگان دیدگاه های رایج و پرطرفداری به منظور تحلیل اقتصادی و یا مسیر گذار به توسعه را بیان می نمایند، مانند دیدگاه هایی كه نقش جغرافیا و فرهنگ را به عنوان عوامل اصلی توسعه اقتصادی كشورها به شمار می آورند را به طور جد به چالش كشیده اند و علل نادرست بودن آنها را نیز با استدلال و رویكرد نهادی توضیح داده اند و برای بیان دیدگاه های خود، كتاب تاریخ سرگذشت بشر را با دیدگاه اقتصادی ورق زده و مورد تجزیه و تحلیل قرار داده اند.
مولفان در این پژوهش اساساً راجع به وضع اقتصادی انواع جوامع اعم از جوامع قدیم و نیز جوامع و كشورهای امروزی اقدام به انجام پژوهش نموده و ضمن توجه به نقش عوامل مختلف مانند عوامل تاریخی، فرهنگی، جغرافیایی و عوامل بومی و منطقه ای در توسعه اقتصادی و یا عقب ماندگی جوامع به عوامل اصلی و بنیادی تأثیرگذار در توسعه اقتصادی پرداخته اند.مترجمان این اثر نیز بخوبی توانسته اند، گستره و عمق دانش خود را در ارائه ترجمه ای دقیق، رسا و روان در اختیار خواننده قرار دهند. و انتشارات دنیای اقتصاد، چاپ کتاب را به عهده داشته است.
اصطلاحات كلیدی این پژوهش
اصطلاحات كلیدی كه در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته اند به شرح زیر می باشند :
نهادهای فراگیر (Inclusive institutions)
منظور از نهادهای فراگیر، اعم از نهادهای سیاسی و اقتصادی، نهادهایی است كه امكان فعالیت آزاد و برابر را برای همه شهروندان فراهم می كنند.
نهادهای بهره كش (Abstractive institutions)
در نقطه مقابل نهادهای فراگیر قرار دارد و راه ورود آحاد جامعه را به قدرت سیاسی و فعالیت اقتصادی می بندند و این مزایا را در اختیار نخبگان خاص قرار می دهند.
چرخه فضیلت (Virtuous circles)
وقتی در جامعه ای نهادهای فراگیر پا می گیرند و توسعه می یابند، این نهادها راه را بر كژی ها می بندند و حتی اگر در مقاطعی نخبگان خاص درصدد احیای نهادهای بهره كش برآیند، قدرت نهادهای فراگیر راه را برآنها می بندد.
چرخه رذیلت (Vicious circles)
وقتی در جامعه ای نهادهای بهره كش برآن مستولی شوند، تلاش ها برای ایجاد نهادهای فراگیر مدام به سنگ موانع برمی خورد و بی نتیجه باقی می مانند.
بزنگاه تاریخی (Critical juncture)
بزنگاه تاریخی دلالت بر مقاطع خاص در تاریخ جهان (كشورها، ملت ها و حكومت ها) دارد. بزنگاه تاریخی یا بزنگاه حیاتی و یا مقطع تاریخی سرنوشت ساز می باشد كه در وصف ادواری از تاریخ به كار رفته كه جوامع مختلف، اعم از جماعات كوچك و یا كشورها، فرصت انتخاب داشته اند و راه آینده آنها از درون همین انتخاب ها بیرون آمده است. بنابراین بزنگاه تاریخی، بیانگر این است كه تاریخ ملتها تابعی از انتخاب آنها در مقاطع سرنوشت ساز بوده است.
احتمال وقوع ( پیشامد، ممكن الوقوع، محتمل الطرفین ) (Contingency)
این اصطلاح، سیال ترین و پیچیده ترین واژه می باشد، وقتی كشورها در مسیر حركت خود بر سر دوراهی و یا چند راهه انتخاب های تاریخی و یا همان بزنگاه تاریخی قرار می گیرند، سهم بخت و اقبال در مسیری كه خواهند پیمود بسیار زیاد است.
حكومت خودكامگی (مطلقه) (Absolutism)
به مواردی اشاره می نمایند كه بنیان های حكومت ها به سوی استبداد و قدرت مطلقه گرایش دارد.
تخریب خلاق (Creative destruction)
منظور از تخریب خلاق این است كه وقتی افراد خلاقیت ها را به نوآوری های تكنولوژیك تبدیل می كنند، موجب هراس خودكامگان و دارندگان انحصارات اقتصادی و صنعتی می شوند. كارنوآوران، كارآفرینان و افراد خلاق برهم زدن بنیان های پیشین و پیش بردن جریان دانش و تكنولوژی است كه جامعه از آن بهره می برد. اما خودكامگان و نخبگان خاص از بیم جاماندن از رقابت و از كف دادن منافع انحصاری خود با ” تخریب خلاق ” مخالفت می كنند. بنابراین نهادهای بهره كش به حدی از نوآوری و رشد اقتصادی رضایت می دهند كه تأمین كننده منافع آنها باشد و به محض اینكه احساس كنند از درون رشد اقتصادی، نوآوری و تخریب خلاق، نیروهای تازه ای در عرصه اقتصاد و سیاست پدید می آیند، راه رشد نوآوری و تخریب خلاق را می بندند.
اما نهادهای فراگیر، اراده ی سد كردن راه نوآوری و تخریب خلاق را ندارند و جامعه ای كه در چارچوب نهادهای فراگیر فعالیت می كند، از طریق نوآوری و تخریب خلاق به رشد و توسعه پایدار دست می یابد.
بدون نظر! اولین نفر باشید